De inwoner in het Westen houdt in zijn algemeenheid van wildlife. En is bereid veel geld neer te leggen voor een safari om zo wildlife te kunnen bewonderen in Afrika. Deze houding staat soms in schril contrast met de bewoners die in Afrika moeten samenleven met wildlife. Want dat is toch vaak andere koek; dieren zoals olifanten kunnen de oogst vertrappen en roofdieren zoals leeuwen, kunnen jou of je vee doden.
Veel regeringen in Afrika staan daarom trofeejacht toe. Met als motivatie dat wildlife nu eenmaal ook ‘hinder’ oplevert en het nodig is om bij de lokale bevolking draagvlak te creëren om wildlife te accepteren. Daarbij zijn inkomsten van belang; daarmee worden o.a. lokale gemeenschappen gecompenseerd, scholen gebouwd, anti-stropers units gefinancierd etc. Trofeejacht is dus een belangrijke inkomstenbron aldus sommige Afrikaanse overheden.
De vraag is dus; zijn er andere manieren om inkomsten te krijgen, buiten trofeejacht?
Over het algemeen zijn vriend en vijand het er dus wel over eens. Wildlife moet geld opleveren. Zonder deze financiële prikkels is er een groot risico dat lokale gemeenschappen en particuliere landeigenaren overgaan tot andere inkomstenbronnen zoals het stropen van wilde dieren of het transformeren van de natuurlijke leefomgeving naar andere vormen van landgebruik (bijvoorbeeld landbouw zoals veeteelt). En dat is zeker niet goed voor wildlife.
Voorstanders van trofeejacht stellen dat dit een belangrijk middel is om geld te verdienen en daarmee een belangrijk instrument tot natuurbehoud. Aldus hen zorgt trofeejacht er ook voor dat gebieden waar geen toeristen komen maar waar wel wildlife en een mens/dier conflict is, in stand kunnen worden gehouden. Tegenstanders stellen dat trofeejacht immoreel is, een negatieve impact heeft op de dieren en vaak niet leidt tot inkomsten voor de lokale inwoners. Zij komen vaak met eco toerisme als tegenhanger. Echter, de meeste toeristen reizen vaak alleen naar relatief toegankelijke gebieden. Wat doe je dus met gebieden waar toeristen niet willen komen maar waar wel sprake is van ‘overlast’ van wildlife.
Een recent onderzoek, mede gefinancierd door World Animal Protection, stelt een zogenaamde ‘lion levy’ (leeuwenheffing) voor want vooral leeuwen zijn populair in trofeejacht. Deze toeslag zou betaald moeten worden door internationale toeristen en met zo’n toeslag zou natuurbehoud gefinancierd moeten worden alsook de lokale bevolking ondersteund moeten worden.
De onderzoekers onderzochten de houding hiernaar bij de lokale bevolking die rondom Kruger NP woont. Hoewel trofeejacht in Kruger NP niet is toegestaan, gebeurt dit wel op omliggende reservaten. Het idee kreeg bij 85% van de respondenten goedkeuring. Ook toeristen zouden bereid zijn om zo’n toeslag te betalen, aldus eerder gevoerd onderzoek. Als richtbedrag wordt aangegeven een vertrekbelasting van $ 51 per persoon.
Zou de toerist daadwerkelijk bereid zijn om een natuurtoeslag te betalen?
Het is de vraag of toeristen bereid zouden zijn dit bedrag vrijwillig te betalen. In theorie geven toeristen op zo’n vraag vaak aan: ja. De vraag is echter of dit in de praktijk ook zo is. Vaak blijken meningen op papier toch wat anders dan het gedrag in de werkelijkheid. Om maar wat voorbeelden te noemen;
- Hoewel een deel van de Nederlanders zegt vliegschaamte te ervaren, vertaalt zich dat niet in een afname van vlieggedrag. De algemene trend die uit onderzoek naar voren komt, is dat het aantal niet-vliegers in Nederland afneemt, en dat het aantal mensen dat meerdere keren per jaar het vliegtuig pakt, toeneemt;
- Om je CO2 uitstoot te compenseren, kun je als reiziger kiezen een toeslag te betalen. Uit onderzoek van 2024 blijkt dat slechts 15% zo’n CO2-compensatie voor hun vluchten heeft gekocht;
- Veel toeristen die Afrika bezoeken, reageren vaak heftig op trofeejacht. Toch bezoeken ze juist landen die trofeejacht toestaan. Zo staat Zuid-Afrika ook in 2024 bovenaan de lijst van meest bezochte safari landen in Afrika gevolgd door Tanzania en Kenia. Zowel Zuid-Afrika als Tanzania staan trofeejacht toe.
Dat het wel kan, blijkt uit toerisme naar Oeganda, Rwanda en de Democratische republiek van Congo (DRC). Een belangrijke trekker in deze landen zijn de berggorilla’s. Om deze dieren te mogen bezoeken als toerist, betaal je voor een zogenaamde ‘gorilla trekking permit’. En dat gaat om een aanzienlijk bedrag (USD 1500 in Rwanda). Met de opbrengsten ervan worden natuurbeschermingsmaatregelen ondersteund die de gorilla’s en hun leefgebied ten goede komen. Maar ook worden lokale gemeenschappen ermee ondersteund o.a. voor onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur.
Deze toeslag is verplicht. En wellicht is dit de enige manier mogelijk want helaas leidt vrijwilligheid vaak tot vrijblijvendheid. De keerzijde ervan is dat toerisme dan zeer waarschijnlijk slechts toegankelijk wordt voor een beperkt groepje mensen. En dat zijn niet per definitie de grootste liefhebbers van wildlife.
Foto: de leeuw is een dier dat hoog op het lijstje van toeristen staat om te zien tijdens safari. Het is ook een dier dat gewild is in trofeejacht. Zouden toeristen bereidt zijn te betalen voor diens bescherming?
