De iriomotekat (Prionailurus bengalensis iriomotensis) is zeer zeldzaam en komt alleen voor op het Japanse eiland Iriomote. Met een populatie van onder de 100 is deze kat een van de meest bedreigde katachtigen op de wereld. Recent verscheen in het NRC een mooi artikel over dit zeldzame dier dat hier te lezen is (tegen betaling).
Uit het artikel:
Het subtropische eiland Iriomote ligt in het verre zuiden van Japan, en is alleen bereikbaar per boot. Pas in 1965 werd de wilde kat hier ontdekt door de Japanse ontdekkingsreiziger Yukio Togawa. Sindsdien geldt ze als een van de raadselachtigste en zeldzaamste roofdieren ter wereld. De overheid heeft de kat als nationaal erfgoed en icoon van biodiversiteit aangemerkt, een beschermingsstatus vergelijkbaar met de panda in China. Op het eiland is daarom een speciaal beschermingscentrum ingericht, compleet met museum en dierenziekenhuis.
Verkeersongelukken zijn de voornaamste doodsoorzaak van de kat. Op het ooit vrijwel autovrije eiland rijden steeds meer voertuigen rond. Rond de 80 procent van het dagelijkse verkeer is van de ongeveer 2.400 eilandbewoners, maar het aandeel toeristen groeit, vooral op de smalle kustwegen waar de wilde kat vaak gezien wordt. Het gevolg: bijna elk jaar vallen er slachtoffers. In 2018 werden negen katten doodgereden, een luguber record en bijna een tiende van de populatie. „Het zijn vooral de jonge, onervaren katten die aangereden worden”, verklaart onderzoeker Ishihara. „Dat heeft grote gevolgen voor de voortplanting.”
De controles en nieuwe regels lijken te helpen. In 2023 en 2024 is er nog geen enkel dodelijk ongeluk geweest. „We moeten toch behoedzaam blijven. Mensen vergeten snel waarom dit soort regels bestaan.”
De belangrijkste conclusie van de onderzoekers: de kwetsbaarheid van de kattensoort hangt nauw samen met de ecologie van het eiland. De Iriomote-kat volgt voornamelijk vaste routes, en gaat daar op jacht. Ze is daardoor afhankelijk van relatief kleine, aaneengesloten stukken bos en moeras. De aanleg van bospaden, wegen of andere infrastructuur brengt dat leefgebied in gevaar.
Bovendien is er bijna geen genetische uitwisseling: er zijn simpelweg te weinig dieren om inteelt te vermijden. Dat maakt de kat gevoelig voor ziekten. Bij enkele individuen is al hemoplasmose vastgesteld, een bacteriële infectie die bloedarmoede veroorzaakt en de eetlust aantast. Die wordt verspreid door reguliere huiskatten, waarvan er in Japan meer dan negen miljoen zijn. Op het eiland worden die daarom verplicht gevaccineerd, en moeten zij binnenblijven.
