Wetenschappelijke naam

Lynx lynx.

Uiterlijk

De lynx heeft karakteristieke bakkebaarden, gepluimde oren en een kort staartje. Hij staat hoog op de poten. Het uiterlijk varieert afhankelijk van het type leefgebied, klimaat en jaargetijde. Zo wordt de vacht dikker in de koude maanden.

• Vachtkleur:
  • Uiteenlopend van grijs naar roestbruinkleurig tot lichtbruin naar geelbruin.
• Vachtpatroon:
  • Vlekken: lopen uiteen van klein tot groot en er zijn ook rozetten;
  • Strepen: kunnen groter of kleiner zijn;
  • Eenkleurig;
  • De buik, voorkant, nek en de binnenzijde van de poten zijn licht tot wit van kleur.
• Kop:
  • De oren zijn lichter van kleur dan de rest van het lichaam en hebben zwarte pluimen;
  • Achterzijde van de oren hebben de witte oor vlek;
  • Bakkebaarden die vooral in de winter goed zichtbaar zijn.
• Poten:
  • Lang met grote voeten;
  • Dikke beharing.

Verspreiding en leefgebied

Gebied & omgeving:

De Euraziatische lynx heeft het meest wijdverspreide leefgebied van alle lynxen en alle katachtigen. Het strekt zich uit in de breedte van Europa tot en met de noordelijke bossen in het Amoergebied aan de buitenrand van Rusland. Dit brede bosgebied vormt het grootste en belangrijkste leefgebied. Naar beneden toe strekt het leefgebied zich uit tot aan het Tibetaanse plateau. Zeer waarschijnlijk komt deze lynx ook voor op de noordelijke hellingen van de Himalaya en in de struikgewasgebieden en de kale rotsachtige delen boven de boomgrens. In 2021 is de Euraziatische lynx op camera vastgelegd in Iran.

In Europa en Siberië houdt deze lynx zich voornamelijk op in beboste streken en is afhankelijk van bosverbindingen (corridors). Open vlakten en bewoonde gebieden worden vermeden. De ondersoort van centraal Azië leeft wel in wat meer open en dunner bebost gebied.

Verspreiding

Populaties in het zuidoosten (Europa en het zuidwesten van Azië) zijn over het algemeen klein en ver van elkaar verwijderd. De populaties in centraal en zuidelijk Europa zijn klein en versnipperd.

In 2011 is de Europese lynx bij de Duitse en Belgische grens gezien wat erop duidt dat er een hersteltrend te zien is. Deskundigen stellen dat het dier ook zijn terugkomst zal maken in Nederland.

Hoogte:

• Maximaal 5.500 m.

Door IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12279155

Territorium

Afhankelijk van de streek, prooidichtheid (groter bij minder prooien) en type leefgebied (begroeiing en dichtheid) verschillen territoria enorm in grootte. En kan variëren van 100-1000 km2. Gemiddeld is het van mannetjes 248 km² en van vrouwtjes 133 km².

Het vrouwtje kiest een territorium gebaseerd op de meest optimale mogelijkheden om jongen succesvol groot te kunnen brengen. Haar gebied kan dat van haar dochters en andere vrouwtjes overlappen. Het territorium van mannetjes is erop gericht gemakkelijk voor vrouwtjes toegankelijk te zijn. Zijn gebied kan dat van één of twee vrouwtjes en haar jongen overlappen.

Gedrag

Deze lynx leeft alleen met uitzondering van een moeder met jongen. De meeste activiteiten vinden plaats in de vroege ochtend en in de avond. Daarbuiten wordt er gerust in dikke onder begroeiing, hoog gras of in bomen. Hoewel deze lynx voornamelijk op de grond leeft, is het een uitstekende zwemmer en klimmer. De Europese lynx heeft geen natuurlijke vijanden al worden zij soms gedood door tijgers, wolven en veelvraten uit broodnijd.

Voortplanting

Het paarmoment is mede afhankelijk van vertrekkende of nog aanwezige jongen van een vorig nest. Meestal krijgen vrouwtjes om het jaar een nest. In de paartijd is het vrouwtje ca. drie dagen vruchtbaar waarin bij een ontmoeting vele malen wordt gepaard. Hierna zoekt het mannetje een ander vrouwtje. Voor zover bekend, paart het vrouwtje maar met één mannetje. Deze lynx kan zich tot op hoge leeftijd voortplanten: vrouwtjes tot ca. 14 jaar en mannetjes tot ca. 17 jaar.

• Paarseizoen: februari-april. Meestal worden de kittens eind mei/begin juni, geboren;
• Nest: holle boom of rotsspleet;
• Draagtijd: 67-74 dagen;
• Aantal jongen: 1-5 kittens, maar meestal 2-3;
• Geboortegewicht: 300-350 gram;
• Gespeend: ca. 4 maanden. De kittens beginnen hun moeder vanaf een leeftijd van zo’n twee maanden te volgen; de moeder brengt namelijk geen prooi naar het nest;
• Zelfstandig: ca. 10 maanden;
• Geslachtsrijp: vrouwtjes met ca. twee jaar en mannetjes met ca. drie jaar.

Jacht

Het dier is een efficiënte jager mede door zijn uitstekende zicht en gehoor. Deze lynx kan prooidieren die 3-4 groter zijn als hijzelf, doden. Hij gebruikt daarbij vooral de tactiek van dichtbij sluipen en vanuit een hinderlaag aanvallen.

De Euraziatische lynx zal bij het doden van een grote prooi, met regelmaat terugkomen om hier van te eten.

Dieet

• Muskusherten, reeën, gemzen, edelherten, kariboes;
• Hazen, konijnen, vogels en andere knaagdieren;
• Incidenteel vee. Hoewel boeren hiervoor in de meeste landen worden vergoedt, maakt het deze dieren vaak niet populair. Regelmatig worden ze daarom gedood.

Ook bij deze lynx is er een groot verband tussen de hoeveelheid beschikbare prooien en het paargedrag. Als er voldoende te eten is, kan en zal het aantal lynxen toenemen. Zijn er veel lynxen en daalt daardoor het aantal prooien, zan zal ook het aantal lynxen afnemen.

Status

• IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd);
• CITES Appendix: II;
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar die niet met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is gereguleerd toegestaan.
• Geschat aantal: Onbekend.

Bedreiging

Commerciële jacht (anders dan sportjacht) is alleen toegestaan in Rusland. De pelsjacht in China en Rusland is zo goed als geheel gestopt maar er is nog steeds een levendige illegale handel hierin. Met ingang van 2009 is deze lynx een wettelijk beschermde soort in Afghanistan en alle jacht en handel zijn daar geheel verboden.

• Verlies van leefgebied (ontbossing);
• Het verdwijnen van corridors;
• Prooiverlies;
• Illegale pelsjacht;
• De nodige lynxen worden gedood door boeren die in de dieren een gevaar voor hun veestapel zien.

Ondersoorten

Er is onder de wetenschappers nog geen overeenstemming over hoeveel ondersoorten van deze lynxsoort er nu zijn. Er worden zes ondersoorten voorgesteld maar hier moet nog meer onderzoek naar gedaan worden. Aangezien dit dier een enorm verspreidingsgebied heeft, is het zeer waarschijnlijk dat er diverse ondersoorten zijn.

Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: mannetje: 76-108 cm, vrouwtje: 85-100 cm;
• Staartlengte: ca. 11-25 cm;
• Gewicht: 17-25 kilo. Mannetjes zijn zwaarder dan de vrouwtjes;
• Levensverwachting: in het wild ca. 17 jaar, in gevangenschap ca. 24 jaar.

In dit filmpje kun je de Euraziatische lynx bewonderen.

Wil je een spreekbeurt over de Euraziatische lynx houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
2024