Wetenschappelijke naam

Leopardus jacobita.
Vernoemd naar Jacobita, de vrouw van wetenschapper Mantagazza. Zij ruilden Amerika in voor Europa als thuis. In 1865 beschreef de Italiaanse wetenschapper Emilio Cornalia de bergkat en vernoemde deze naar Jacobita Mantagazza als dank voor de vele nieuwe soorten (opgezette exemplaren) die Mantegazza aan het Civicmuseum schonk.

Uiterlijk

De bergkat is een kleine katachtige (groter dan de huiskat) met een ruw en wat rommelig ogende vacht.

• Vachtkleur:
  • Grondkleur overwegend zilver- tot asgrijs.
  • Wit tot geelbruin vlekken.
• Vachtpatroon:
  • Streepachtige vlekken die als verticale lijnen aan beide zijden van het lichaam.
  • Jonge bergkatten hebben meer vlekken.
• Staart:
  • Rond met dikke beharing.
  • Kan 6 tot 9 ringen vertonen.
  • Lengte tussen de 66-75% van de lichaamslengte.
  • Donkerbruin tot zwart en soms met een lichte punt.
• Poten:
  • Donkere, maar dunnere strepen en vlekken dan op het lichaam maar die vormen geen ringen.
• Kop:
  • De neus is groot en donker.
  • De lippen zijn donker en rond de ogen en aan de zijkanten van de kop is de vacht lichter van kleur.
  • Traanstrepen van de ooghoek naar de mondhoek, soms onderbroken.

Verspreiding en leefgebied

Gebied & omgeving:

• Zuid-Amerika in het Andesgebied van Bolivia, Chili en Peru tot in de laaglanden van Patagonië onderin Argentinië. Het verspreidingsgebied is in de lengte uitgerekt. Hierdoor is er een zeer grote verscheidenheid aan typen leefgebied en temperatuurverschillen. De bergkat kan zich hieraan goed aanpassen.
• Het is een gebied van uitersten, extreem lage temperaturen rond het vriespunt en strenge vorst zijn niet ongewoon evenals intense zonnestraling (hoge UV-straling). Dit, gecombineerd met weinig regenval en schaarse begroeiing waarbij diverse weersomstandigheden zich overdag ook nog eens snel afwisselen, maken het leefgebied van de bergkat tot een van de meest onherbergzame van dat van alle katachtigen.
• Water- en moerasgebieden en pampa’s zijn essentieel om te kunnen overleven. Van nature is het leefgebied van deze kat onderbroken en het natuurlijk evenwicht broos en kwetsbaar, vooral in de woestijngedeelten.

Hoogte:

• Hooglanden 3.850-5.050 m.
• Laaglanden van Argentinië (Patagonië) rond de 650 m.

Territorium

Onbekend.

Gedrag

• De bergkat is op verschillende tijden van een etmaal actief en dit wisselt per gebied. Zo is dit in sommige streken vooral in de avonduren, ergens anders juist weer ‘s nachts en in weer andere streken ook overdag.
• Hoewel veel bergkatten alleen leven, worden er ook vaak twee katten samen gezien. Er zijn aanwijzingen dat dit niet altijd een moeder met een jong of een paartje is.

Voortplanting

Deze voortplantingscyclus verschilt per streek, afhankelijk van jaargetijde en klimaat. In Bolivia zijn er ook jongen gezien in oktober en april en in Chili ook in april.

• Paartijd: juli – augustus (uitlopend tot november – december).
• Geboorte jongen: september – november, ook met enkele maanden uitloop.
• Holen: zeer goed verborgen in rotsspleten met overbegroeiing.
• Draagtijd: onbekend.
• Aantal jongen: slechts enkele malen gezien en dit waren er dan 2.

Jacht

• Wijze van jagen:
  • Op de grond.
  • Zoekt onder stenen en in rotsspleten naar prooien.
  • De lange staart zorgt voor balans, snelheid en wendbaarheid.

Dieet

• Bergviscacha (Cuvierhaasmuis).
• Chinchilla.
• Grootoormuis.
• Watervogels.
• Reptielen.

Status

• IUCN Rode Lijst: Threatened (bedreigd).
• CITES Appendix: I.
  Dit betekent dat het om een diersoort gaat die met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is niet toegestaan (slechts in zeer uitzonderlijke gevallen).
  • In Peru en Chili  is de bergkat geheel beschermd, jacht is verboden.
• Geschat aantal: Ongeveer 1.500, kleine deelpopulaties zijn vaak niet groter dan 250 katten.

Bedreiging

• De lokale bevolking denkt dat de bergkat bovennatuurlijke krachten bezit die aangewend kunnen worden door het doden van de kat.
• In sommige strekken worden bergviscacha’s gegeten – de belangrijkste prooi van de bergkat.
• Mijnactiviteiten tasten het leefgebied aan en zorgen dat populaties opgedeeld worden.
• Leefgebied wordt aangetast door global warming – gletsjers smelten snel.
• In Bolivia en Argentinië is deze kat geheel beschermd maar er worden toch katten verhandeld voor religieuze doeleinden.

Ondersoorten

Nog niet vastgesteld. Sinds maart 2011 is ontdekt dat de bergkat van het hoogland genetisch zeer verschilt van die van het laagland (de nieuwe ‘laaglandbergkat’ in Argentinië is ca. 200.000 – 300.000 jaar geleden ontstaan). Hoewel er 4-7 ondersoorten te boek staan, moet meer onderzoek uitwijzen of deze echt aparte ondersoorten zijn of niet.

Ondersoorten en synoniemen zijn hier terug te vinden.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: 57-85 cm.
• Staartlengte: 41-60 cm.
• Gewicht: 4,5 kg.
• Levensverwachting: onbekend.

Wil je een spreekbeurt over de Bergkat houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.