Wetenschappelijke naam

Prionailurus javanensis. Daarnaast zie je soms nog een derde naam die de ondersoort aangeeft. Bijvoorbeeld Prionailurus javanensis sumatranus.

Uiterlijk

© Sumatra Wildlife Centre (SWC)

De Luipaardkat is ongeveer zo groot als een flinke huiskat maar slanker, met langere poten. Zijn kleine kop is gemarkeerd met donkere strepen die over zijn voorhoofd lopen en zijn witte snuit is kort en smal.

Kenmerkend zijn de twee donkere strepen die van de ogen naar de oren lopen – als een soort eyeliner.
De achterkant van zijn lange en ronde oren is zwart met witte vlekken in het midden. Het lichaam en de ledematen zijn overdekt met zwarte vlekken van verschillende grootte en kleur. Op de rug zie je vaak langwerpige vlekken die wat lijken op strepen – vandaar dat dit dier ook wel ‘Tijgerkat’ wordt genoemd.

Er zijn uiterlijke verschillen die bepaald worden door waar het dier leeft. Zo zijn de dieren levend in Indonesië vaak kleiner als de dieren die leven in het Verre Oosten. Maar over het algemeen lijken beide soorten veel op elkaar. Vaak zijn de vlekken bij de Sundaland luipaardkatten kleiner als die van de Luipaardkatten van het vaste land.

Verspreiding en leefgebied

Luipaardkat vastgelegd op palmolieplantage

Gebied & omgeving:

• Java, Bali, Borneo, Sumatra en Tebingtinggi, Palawan, Negros, Cebu en Panay. De kans dat het verspreidingsgebied zich via het Maleisische schiereiland mengt met dat van de Luipaardkat van het vaste land wordt vermoed maar is vooralsnog niet vastgesteld;
• Laagland tropische, altijd groene bossen;
• Ongerepte bossen maar ook tweede-generatie-bossen;
• Heeft zich ook aangepast door mensen ingerichte landschapen, als er maar geschikte begroeiing is. Landbouwgebieden, rubber- en palmolieplantages en rietsuikervelden;
• Op Java ook in dennenbossen en rijstvelden.

Hoogte: Onbekend.

Gedrag

Deze kat is met automatische camera’s gefotografeerd in olieplantages in centraal Kalimantan. Hier waren ze actief in de late namiddag tot aan de vroege ochtend. Hun prooien zijn daar voornamelijk rijstveldratten en andere knaagdieren. Op Saba zijn deze katten aanwezig in hardhoutbossen met hoge bomen. Dit type bossen bevat voornamelijk bomen met 2-vleugelig fruit. In het westen van Java komt de Sundaland luipaardkat dichtbij menselijke bewoning.

Voortplanting

Geen gegevens bekend. Men gaat er veelal van uit dat deze veelal hetzelfde is als zijn familieleden van het vaste land.

Jacht

Vermoed wordt dat dit hetzelfde is als de Luipaardkat van het vaste land.

Dieet

Algemeen:

• Whitehead’s spiny rat (knaagdier);
• Zwartstaartboomrat;
• Grote langstaartrat;
• Hagedissen;
• Slangen;
• Kikkers.

Negros (eiland Filippijnen), suikerrietvelden, voornamelijk:

• Huismuisen;
• Polynesische ratten;
• Rijstveldratten;
• Tanezumi rat.

Minder vaak:

• Amfibieën;
• Gekko’s;
• Hagedissen;
• Roestvogels.

Status

Zoals al vermeld werden de dieren levend op het vaste land en de dieren levend op de Sundaland eilanden, tot 2017 tot een soort gerekend. Dat betekent dat veel nog onderzocht moet worden; zeker voor de Luipaardkat van Sundaland.

IUCN Rode Lijst: Not Evaluated (niet beoordeeld).
CITES Appendix: Nog niet vastgesteld.

Geschat aantal: Nog niet bekend.

Bedreiging

• Habitatverlies vooral door soja- en suikerrietplantages vormen een bedreiging. Het leefgebied wordt hierdoor kleiner en populaties kunnen elkaar lastiger bereiken wat gevaarlijk is voor de genenpoel. Steeds vaker worden Luipaardkatten aangereden door verkeer. Een afnemend leefgebied zorgt ook voor een toenemend conflict met mensen;
• Illegale handel in dit dier is groot. De Luipaardkat is gewild voor zijn vacht maar ook voor zijn lichaamsdelen welke verwerkt worden in traditionele medicijnen. Het dier wordt ook verhandeld omdat het geliefd is als huisdier.

Veel Luipaardkatten worden uit het wild geroofd en illegaal verhandeld. Zoals dit dier dat uiteindelijk terechtkwam bij het Sumatra Wildlife Centre

Ondersoorten

Op dit moment worden er twee ondersoorten herkend. Klik hier voor een overzicht.

Omdat het leefgebied van dit dier echter groot is en verdeeld over diverse (ei)landen, is het heel wel mogelijk dat er meerdere ondersoorten zijn. Hier is simpelweg nog te weinig onderzoek naar gedaan.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: 45 – 66 cm;
• Staartlengte: 20-30 cm, zo’n 40-50% van de lichaamslengte;
• Gewicht: 1,6-8 kilo, gemiddeld 2,5 kg.

In 2024 stond dit dier centraal in ons project ‘kleine kattensoort’. We ontwikkelden hiervoor een infosheet die hier te vinden is.

Wil je een spreekbeurt over de Sundalandkat houden? Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
2024