Wetenschappelijke naam

Lynx canadensis.

Uiterlijk

De Canadese lynx is een middelgrote katachtige met een forse kop, maar is kleiner dan de Euraziatische lynx.

• Vachtkleur:
  • Van lichtbruin in de warme maanden tot lichtgrijs in de koude maanden. In 2020 werd voor het eerst een zwarte (melanistische) lynx op film en foto vastgelegd door Thomas Jung.
• Vachtpatroon:
  • Van kleine wazige vlekjes tot korte donkere strepen.

De vacht van de lynx is in de wintermaanden aanzienlijk dikker.

• Lichaam:
  • De voorkant van de borst, keel, buik en onderkant van de kin zijn lichter tot wit van kleur.
• Kop:
  • De oren zijn klein met zwarte pluimen bovenop. Van voren af gezien hebben ze rondom een zwarte rand. De achterkanten zijn donker tot zwart met een witte vlek;
  • De ogen hebben zwarte oogleden en zijn wit omrand;
  • Volwassen lynxen hebben grote ronde bakkebaarden vanaf de basis van het oor tot onderaan de kaak die vooral in de winter flink aanwezig zijn;
  • Het neusleertje is vleeskleurig.
• Poten:
  • De achterpoten zijn iets langer zijn dan de voorpoten;
  • De voeten zijn enorm fors wat handig is voor het leefgebied (vaak met sneeuw).
• Staart:
  • Kort met een zwarte punt.

Verspreiding en leefgebied

De Canadese lynx komt voornamelijk voor in de dichte naaldwouden van Alaska, Canada en via de Rocky Mountains tot in Wyoming en Colorado. Vroeger kwam de soort ook voor in het oosten van de Verenigde Staten, maar daar is hij gedurende de twintigste eeuw nagenoeg uitgestorven. Naast de oude, oorspronkelijke (primaire) bosgebieden kan deze lynx met tweede-generatie-bossen ook goed uit te voeten.

Gebied & omgeving:

• Uitgestrekte loof- en naaldbossen;
• Oude, oorspronkelijke (primaire) bosgebieden;
• Tweede-generatie-bossen;
• Taiga’s.

Hoogte:

• Maximaal 4.310 m.

Territorium

Het territorium van mannetjes overlapt dat van vrouwtjes en ook kunnen territoria van vrouwtjes elkaar overlappen; veel is afhankelijk van de prooidichtheid. Grootten van territoria variëren; gemiddeld leven er 1-45 lynxen per 100km2. In het zuiden is hun dichtheid aanzienlijk groter als in het noorden.

Gedrag

De Canadese lynx is een spinnende kat en leeft voornamelijk op de grond, leeft alleen en is territoriaal. Een mannetje zal zijn territoria fel verdedigen tegen andere mannetjes maar duldt de vrouwtjes in zijn gebied. Een verbale ruzie tussen twee lynxen is hier te zien. Volwassen lynxen mijden elkaar behalve tijdens het paarseizoen. Natuurlijke vijanden zijn de wolf, poema, beer en veelvraat. In het oosten is de coyote een grote concurrent van deze lynx. In gebieden waar ook andere grote roofdieren jagen, zal de lynx hogere gebieden opzoeken waar meer sneeuw ligt. Wel blijven ze in de buurt van bos. De Canadese lynx kruist zich soms met de rode lynx.

Voortplanting

Er is niet veel bekend over het paargedrag van deze lynx. Mannetjes bemoeien zich niet met de jongen en deze blijven bij hun moeder tot het volgende paringsseizoen. Nadat de jongen volwassen zijn, blijven ze toch nog vaak een tijdje bij elkaar. Wanneer een lynx vrouwtje kittens krijgt, hangt sterk af van de populatie hazen.

Pasgeboren kittens van de Canadese lynx zijn roodbruin met strepen en vlekken, hebben gesloten ogen, geen tanden, slecht ontwikkelde oorpluimen en naar voren gevouwen oren. De vacht daarentegen is goed ontwikkeld met zowel dek- en onderhaar.

• Krolsheid: vrouwtjes zijn eenmaal per jaar krols gedurende 1 of 2 dagen en hebben één nestje per jaar;
• Nestplaats: onder omgevallen bomen, in holle bomen, tussen wortelholten, onder rotsrichels en spleten, in dicht struikgewas en zelfs tussen oud kaphout;
• Paring: februari-maart;
• Draagtijd: 8-10 weken – meestal worden kittens in mei geboren;
• Aantal jongen: 1-7 kittens, maar 2-3 is het meest voorkomende aantal;
• Geboortegewicht: 200 gram;
• Vlees eten: met 1 maand;
• Gespeend: ca. 5 maanden;
• Geslachtsrijp: vrouwtjes kunnen al op een leeftijd van 10 maanden geslachtsrijp zijn maar krijgen meestal kittens vanaf een leeftijd van 21 maanden.

Jacht

De Canadese lynx is een gespecialiseerde jager op hazen. Alleen bij gebrek aan deze dieren jaagt de lynx op de andere prooidieren.

Deze lynx jaagt vooral op het oog en oor ook al is de reukzin uitstekend ontwikkeld. Ondanks dat vindt de jacht meestal ’s nachts plaats. Een prooi wordt tot zo dichtbij mogelijk beslopen waarna die met een grote sprong wordt gevangen. Ook het urenlang met geduld wachten wordt door deze lynx beoefend. Moeders met jongen jagen vaak gezamenlijk. Zij vormen een linie zodat een gemiste prooi toch door de volgende lynx in de rij wordt gevangen, een zeer succesvolle techniek.

Dieet

• Amerikaanse sneeuwhaas (vormt 60-97% van het dieet, elke 1 tot 2 dagen een haas);
• Vogels;
• Woelmuizen;
• Eekhoorns;
• Spreeuwen;
• Korhoenders;
• Kalfjes van de eland en kariboe;
• Aas.

Prooicyclus

Deze cyclus doet zich vooral in het noordelijk deel van het verspreidingsgebied voor. Als er veel sneeuwhazen zijn (piek ca. elke 10 jaar), dan zal ca. 1-2 jaar hierna ook het aantal Canadese lynxen stijgen (er is dus een vertragingstijd). Zijn er minder hazen, dan daalt het aantal lynxen ook.

Deze schommelingen kunnen maken de lynx kwetsbaar omdat deze zeer rigoureus kunnen zijn. Het aantal hazen kan hierbij drastisch dalen van ca. 2.300 per km² tot zo weinig als 12. In het zuidelijk deel van het verspreidingsgebied is de sneeuwhaas minder belangrijk als prooi waardoor de noordelijke prooicyclus minder bestaat.

Status

• IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd);
• CITES Appendix: II;
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar die niet met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is gereguleerd toegestaan.
• Geschat aantal: Onbekend.

Bedreiging

Hoewel de Canadese lynx als soort niet wordt bedreigd, zijn er deelpopulaties die wel ernstig bedreigd zijn.

• Het vangen met strikken tijdens een lage prooidichtheid in de prooicyclus (zie uitleg bij Jacht en dieet) vormt een bedreiging als de aantallen niet worden aangepast en er verkeerd lokaas wordt gebruikt. Om het aantal per ongeluk in vallen geraakte lynxen terug te dringen, heeft het Fish and Wildlife Service aangedrongen geen hazen en konijnen als lokaas meer te gebruiken;
• In het oosten van Canada is de Canadese lynx zeldzaam en beschermd. Hier is de voornaamste bedreiging competitie met de coyote waarvan het leefgebied zich in afgelopen ca. 20 jaar heeft uitgebreid tot in het oosten van Noord-Amerika;
• De aan Alaska grenzende Noord-Amerikaanse populaties worden bedreigd door versnippering van leefgebied. Daarom werden deze populaties onder de “Endangered Species Act” in 2000 aangeduid als bedreigd en werd de US verplicht een herstelprogramma uit te voeren;
• Lynxen komen ook per ongeluk terecht in strikken die voor andere dieren zijn gezet;
• Daarnaast komen zij om het leven door auto-ongelukken.

Jacht op de Canadese lynx voor bont is wettelijk per regio vastgelegd en wordt gereguleerd door jachtseizoenen, beperkte gebiedstoegang en vangstbeperkingen. Vangen met valstrikken mag in Noord-Amerika alleen in Alaska en het aantal wordt aangepast naar gelang de prooicyclus. Verder verminderen houtkap en brandvoorkomende maatregelen het aantal hazen en dus het aantal lynxen dat vooral van deze prooi afhankelijk is.

Ondersoorten

Geen ondersoorten.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: mannetjes 73,7-106,7 cm, vrouwtjes 76,2-96,5 cm;
• Staartlengte: 5-13 cm;
• Gewicht: mannetje 6,3-17,3 kg, vrouwtjes: 5-11,8 kg;
• Levensverwachting: in het wild ca. 14 jaar. De oudste Canadese lynx in gevangenschap stierf op een leeftijd van ruim 26 jaar.

Wil je een spreekbeurt over de Canadese lynx houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
mei 2024