Wetenschappelijke naam

Lynx lynx

Uiterlijk

Kenmerkend voor alle lynxsoorten zijn de bakkenbaarden en de korte staart. Waarom deze dieren nu een korte staart hebben, is nog onbekend hoewel er wel diverse theorieën zijn. Bijvoorbeeld dat dit te maken heeft met hun jachtstijl en leefgebied (betere wendbaarheid in dichte vegetatie).

Het uiterlijk van de Euraziatische lynx varieert afhankelijk van het type leefgebied, klimaat en jaargetijde. Zo wordt de vacht dikker in de koude maanden. Van alle lynxsoorten, is de Euraziatische lynx de grootste en zwaarste. Mannetjes zijn gemiddeld 25-30% zwaarder dan de vrouwtjes.

• Vachtkleur:
  • Uiteenlopend van grijs naar roestbruinkleurig tot lichtbruin naar geelbruin. De vacht is in de winter dikker;
  • De dieren in Centraal-Azië hebben een lichte en vrijwel onbevlekte vacht.
• Vachtpatroon:
  • Vlekken: lopen uiteen van klein tot groot en er zijn ook rozetten;
  • Strepen: kunnen groter of kleiner zijn;
  • Eenkleurig;
  • De buik, voorkant, nek en de binnenzijde van de poten zijn licht tot wit van kleur.
• Kop:
  • De oren zijn lichter van kleur dan de rest van het lichaam en hebben zwarte pluimen. Deze werken als een soort antennes, die geluid opvangen. Door de oor pluimen kan de lynx hele zachte geluiden toch horen;
  • Achterzijde van de oren hebben een witte oor vlek;
  • Bakkebaarden die vooral in de winter goed zichtbaar zijn.

• Staart;
  • Kort met zwarte punt.
•  Poten:
  • Lang met grote voeten;
  • Dikke beharing;
  • De poten fungeren als soort van sneeuwschoenen en maken het mogelijk om met relatief gemak door de diepe sneeuw te lopen;
  • Vooral op de poten zie je duidelijke vlekken.

Verspreiding en leefgebied

Door IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12279155

De Euraziatische lynx heeft het meest wijdverspreide leefgebied van alle lynxen en alle katachtigen. Het strekt zich uit in de breedte van Europa tot en met de noordelijke bossen in het Amoergebied aan de buitenrand van Rusland. Dit brede bosgebied vormt het grootste en belangrijkste leefgebied. Ongeveer 75% van zijn verspreidingsgebied ligt binnen de Russische grenzen.

Naar beneden toe strekt het leefgebied zich uit tot aan het Tibetaanse plateau. Zeer waarschijnlijk komt deze lynx ook voor op de noordelijke hellingen van de Himalaya en in de struikgewasgebieden en de kale rotsachtige delen boven de boomgrens. In 2021 is de Euraziatische lynx op camera vastgelegd in Iran.

In Europa en Siberië houdt deze lynx zich voornamelijk op in beboste streken en is afhankelijk van bosverbindingen (corridors). Open vlakten en bewoonde gebieden worden vermeden. De ondersoort van centraal Azië leeft wel in wat meer open en dunner bebost gebied.

Over het algemeen leeft de Euraziatische lynx voornamelijk in bosgebieden waar veel hoefdieren leven en die voldoende dekking bieden voor de jacht.

Verspreiding en dichtheid

Lynxen hebben over het algemeen grote leefgebieden nodig en het aantal dieren in een gebied is meestal laag. Het varieert doorgaans van 1 tot 3 volwassen dieren per 100 km².

De status van de Euraziatische lynx in China en Azië is niet goed bekend en er zijn ook weinig gegevens. In China lijkt de populatie af te nemen. Het is niet bekend of er nog lynxen voorkomen in de Chinese regio Binnen-Mongolië.

In 2011 is de Europese lynx bij de Duitse en Belgische grens gezien wat erop duidt dat er een hersteltrend te zien is. Deskundigen stellen dat het dier ook zijn terugkomst zal maken in Nederland.

Hoogte:

• Maximaal 5.500 m.

Territorium

Afhankelijk van de streek, prooidichtheid (groter bij minder prooien) en type leefgebied (begroeiing en dichtheid) verschillen territoria enorm in grootte. En kan variëren van 100-1000 km2. Gemiddeld is het van mannetjes 248 km² en van vrouwtjes 133 km².

Het vrouwtje kiest een territorium gebaseerd op de meest optimale mogelijkheden om jongen succesvol groot te kunnen brengen. Haar gebied kan dat van haar dochters en andere vrouwtjes overlappen. Het territorium van mannetjes is erop gericht gemakkelijk voor vrouwtjes toegankelijk te zijn. Zijn gebied kan dat van één of twee vrouwtjes en haar jongen overlappen.

Gedrag

Zoals alle lynxensoorten, leeft de Euraziatische lynx alleen, met uitzondering van een moeder met jongen. De meeste activiteiten vinden plaats in de vroege ochtend en in de avond. Daarbuiten wordt er gerust in dikke onder begroeiing, hoog gras, in bomen of een hol. Als hol wordt meestal een rotshol gebruikt, maar ook een dassenburcht of dicht struikgewas wordt gebruikt.

Alle lynxensoorten leven voornamelijk op de grond. Maar de dieren kunnen ook goed zwemmen en het zijn uitstekende klimmer. Door de sterke, krachtige poten kunnen lynxen tot wel drie meter hoog en zeven meter horizontaal springen.

De Euraziatische lynx heeft geen natuurlijke vijanden al worden zij soms gedood door tijgers, wolven en veelvraten uit broodnijd. De mens blijkt zijn grootste vijand.

Voortplanting

Het paarmoment is mede afhankelijk van vertrekkende of nog aanwezige jongen van een vorig nest. Meestal krijgen vrouwtjes om het jaar een nest. In de paartijd is het vrouwtje ca. drie dagen vruchtbaar waarin bij een ontmoeting vele malen wordt gepaard. Hierna zoekt het mannetje een ander vrouwtje. Voor zover bekend, paart het vrouwtje maar met één mannetje. Deze lynx kan zich tot op hoge leeftijd voortplanten: vrouwtjes tot ca. veertien jaar en mannetjes tot ca. zeventien jaar.

Veel kittens sterven; zo’n 50% in het eerste jaar en 50% in het tweede jaar (wanneer ze echt zelfstandig zijn en veelal op zoek zijn naar eigen leefgebied).​

• Paarseizoen: februari-april. Meestal worden de kittens eind mei/begin juni, geboren;
• Nest: holle boom of rotsspleet;
• Draagtijd: gemiddeld 67-74 dagen;
• Aantal jongen: gemiddeld 1-4 kittens, maar meestal 2-3;
• Geboortegewicht: 300-350 gram;
• Gespeend: ca. 4 maanden. De kittens beginnen hun moeder vanaf een leeftijd van zo’n twee maanden te volgen; de moeder brengt namelijk geen prooi naar het nest;
• Zelfstandig: als de jongen ongeveer tien maanden oud zijn, verlaat de moeder hen, waarschijnlijk als ze opnieuw krols is;
• Geslachtsrijp: vrouwtjes met ca. twee jaar en mannetjes met ca. drie jaar.

Een filmpje van een moeder met haar kittens is hier te zien.

Jacht en dieet

De Euraziatische lynx is een efficiënte jager mede door zijn uitstekende zicht en gehoor. Deze lynx kan prooidieren die drie-vier keer groter zijn als hijzelf, doden. Hij gebruikt daarbij vooral de tactiek van dichtbij sluipen en vanuit een hinderlaag aanvallen. De prooi wordt gedood door een gerichte beet in de keel. Als het dier een grote prooi gevangen heeft en hij niet wordt gestoord, eet hij doorgaans meerdere nachten lang van dezelfde prooi.

De Euraziatische lynx jaagt voornamelijk op kleine tot middelgrote hoefdieren, zoals reeën, gemzen, rendieren en muskusherten. Soms eet hij ook grotere hoefdieren, zoals edelherten, maar dan gaat het vooral om jonge dieren.

In Europees Rusland en West-Siberië, waar geen reeën voorkomen, zijn berghazen en korhoenders de belangrijkste prooien. Hazen en vogels zijn ook belangrijke prooien in andere Centraal-Aziatische regio’s, waar het leefgebied droger en minder bebost is.

Net als bij de Canadese lynx, is er ook bij de Euraziatische lynx een groot verband tussen de hoeveelheid beschikbare prooien en het paargedrag. Als er voldoende te eten is, kan en zal het aantal lynxen toenemen. Zijn er veel lynxen en daalt daardoor het aantal prooien, dan zal ook het aantal lynxen afnemen.

Status

De Euraziatische lynx werd uitgeroeid in het grootste deel van West-Europa en is heringevoerd in verschillende landen, zoals Oostenrijk, Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Italië, Slovenië en Zwitserland. In andere landen herstelde de lynx zich deels dankzij een toename van kleine hoefdierenpopulaties en de afname van bedreigingen.

• IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd). Er zijn echter enkele geïsoleerde subpopulaties in Europa die als ernstig bedreigd of bedreigd worden geclassificeerd;
• CITES Appendix: II;
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar waarbij handel in deze diersoort wel gereguleerd is toegestaan;
• Geschat aantal: Onbekend. De totale populatie in Europa (exclusief Rusland en Wit-Rusland) wordt geschat op 9.000-10.000 exemplaren. De ernstig bedreigde populatie Balkanlynxen neemt vermoedelijk af en bestaat nog maar uit 40-50 exemplaren. Ook de populaties van de Boheems-Beierse lynx en de Vogezen-Paltse lynx nemen mogelijk af en tellen naar schatting respectievelijk slechts 50 en 19 dieren. De lynxpopulatie in Rusland werd in 2013 geschat op ongeveer 22.510 dieren.

Bedreiging

Belangrijkste bedreigingen zijn;

• Verlies van leefgebied (ontbossing). Hierdoor komt hij meer en meer in contact met mensen wat leidt tot
• Mens/dier conflict. Vooral als het dier jacht maakt op vee van boeren;
• Door afname van leefgebied wordt ook de basis van prooidieren kleiner;
• Door versnippering van leefgebied waardoor het lastiger wordt prooi en partners te vinden. Het dier moet hiervoor vaker wegen oversteken en wordt hierbij regelmatig aangereden;
• Bij kleine lynxpopulaties (bijvoorbeeld in gebieden waar ze herintroduceert zijn) is er een gevaar van een gebrek aan genetische diversiteit;
• Illegale pelsjacht en stroperij.

Ondersoorten

Er is onder de wetenschappers nog geen overeenstemming over hoeveel ondersoorten van deze lynxsoort er nu zijn. Er worden zes ondersoorten voorgesteld maar hier moet nog meer onderzoek naar gedaan worden. Aangezien dit dier een enorm verspreidingsgebied heeft, is het zeer waarschijnlijk dat er diverse ondersoorten zijn.

Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: gemiddeld 90-120 centimeter;
• Staartlengte: gemiddeld 19-23 centimeter;
• Gewicht: gemiddeld 17-25 kilo. Mannetjes zijn gemiddeld 25-30% zwaarder dan de vrouwtjes en kunnen tot wel 32 kilo wegen;
• Levensverwachting: in het wild ca. 17 jaar, in gevangenschap ca. 24 jaar.

Wil je een spreekbeurt over de Euraziatische lynx houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Op YouTube zijn filmpjes te vinden van de Euraziatische lynx waaronder deze.

Laatst bijgewerkt:
juli 2025