Wetenschappelijke naam

Puma concolor  (concolor betekent éénkleurig).

Uiterlijk

• Vachtkleur (de noordelijke poema’s zijn grijzer van kleur dan de poema’s in het zuiden):
  • Grijstinten.
  • Bruine tinten.
  • Roodbruine tinten.
  • Buik is licht tot wit.
  • Zwart (melanistisch).
• Vachtpatroon:
  • Effen.
  • De neus, achterkant van de oren en het eind van de staart zijn donkerder van kleur.
• Kop:
  • De verschillende ondersoorten vertonen vele verschillende koppen en gezichtsuitdrukkingen.
  • Pupil is rond is in fel zonlicht spleetvormig.
  • Ronde oren.
• Lichaam:
  • Achterpoten zijn langer dan de voorpoten.
  • Lange staart.

@ George Evers

Zwarte (melanistische) poema van Kentucy, USA – Foto Florida State Fish and Wildlife Commission & Richard Thornton

Verspreiding en leefgebied

Gebied & omgeving:

• Het leefgebied van de poema strekt zich uit van Canada, via Noord-America, het oosten van centraal Mexico naar en Midden- en Zuid-Amerika tot de zuidelijke punt van Chili en het Andesgebergte.
• Poema’s mijden open vlaktes, woestijnen en landbouwgronden.
• Ze kunnen wel leven in de buurt van moerassen en hebben een grote voorkeur voor bossen.

Hoogte:

• Kustgebieden 3.300 m in de bergen van de Verenigde Staten (Californië).
• Ecuador maximaal 4.500 m.
• Peru maximaal 5.800 m.

Territorium

• Het territorium van het mannetje overlapt diverse territoria van vrouwtjes.
• Afbakening van het territorium gebeurt door urine, ontlasting en krabsporen in de bomen langs de grens van het territorium.
• Poema’s blijven niet lang op een zelfde plek binnen hun territorium of er moet een grote prooipopulatie zijn.
• De territoria van de poema houden verband met de populatiedichtheid van de prooidieren en of deze al dan niet een trekkend bestaan leiden.

Gedrag

Het leefgebied is verdeeld in een klein rustgedeelte en een groter deel voor de jacht. In gebieden waar de prooidieren in de winter naar lager gelegen delen trekken, trekt de poema met de prooidieren mee. De poema heeft maar enkele dagen nodig om het hele territorium te doorkruisen. Ze kunnen goed klimmen en zwemmen als het nodig is. De poema haalt in de sprint 80 km per uur maar dit is meestal beperkt tot een korte sprint. De poema kan rechtstandige sprongen maken tot ongeveer 5 m hoog, horizontaal en schuin kan dit wel tot 9 m zijn. Het zicht en gehoor zijn uitstekend. De poema heeft een uitstekende neus.

Solitair of toch niet

Tot voor kort werd aangenomen dat poema’s alleen voor een paring of territorium gevechten, contact hadden met soortgenoten. Maar uit onderzoek blijkt dat er wel degelijk interactie is tussen poema’s. In de Amerikaanse staat Wyoming, werden 13 poema’s gevolgd met GPS collars en cameratraps. Hieruit bleek dat poema’s regelmatig prooi met elkaar delen en dat dan ook doen met dezelfde poema’s. Ook bleek dat er contact bleef bestaan tussen vrouwtjes en hun jong, ook als die al hun eigen leefgebied hadden.

Poema’s blijken socialer dan gedacht; ze delen bijvoorbeeld soms prooi. Copyright: Mark Ellbroch/Panthera

Vijanden

Jonge en oude of zieke poema’s worden bejaagd door wolven, beren en andere poema’s. In het noorden is dit de bruine beer en de wolf. In het zuiden de jaguar en in Florida de Amerikaanse alligator. De poema kan een enkele wolf doden maar tegen een wolvenroedel is deze kat machteloos.

Voortplanting

Een nestplaats kan door een poema vele jaren achter elkaar worden gebruikt. De moeder verdedigt de jongen furieus en kan zelfs een grizzlybeer op de vlucht jagen.

• Paartijd: het hele jaar, voorkeur ligt in de maanden december t/m maart, 1-6 dagen achtereen.
• Nestplaats: door de moeder gemaakt hol of een nest onder een gevallen boom of onder rotsen.
• Draagtijd: 3 maanden.
• Aantal jongen: 3-4 welpen.
• Eerst jachtles: na 2 maanden met de moeder mee.
• Eerst prooi: met 6 maanden kleine prooien.
• Zelfstandig: na ca. 2 jaar vertrekken ze maar, blijven vaak nog zo’n 3 maanden of langer bij elkaar.

Jacht

Wijze van jagen:

• Poema’s jagen vooral ’s nachts en in de avond- en ochtendschemering.
• Ze jagen altijd vanaf de grond ook al kunnen ze goed in bomen klimmen.
• Ze kunnen prooien tot 500 kg vangen met een gewicht dat 6-7 keer hun eigen lichaamsgewicht is.
• Als de prooi gevangen is, wordt deze meegesleept naar een schuilplaats.
• Een grote prooi kan voor 1 à 2 weken voedsel betekenen.
• Na de maaltijd wordt de prooi afgedekt met aarde en bladeren en de poema komt regelmatig terug om te eten als de prooi nog niet door anderen is ontdekt.
• Het gemiddelde gewicht van de prooi is 39-48 kg.

Dieet

De poema heeft een divers dieet maar hertachtigen vormen zo’n 60-80% van het dieet. Omdat het dier soms ook jacht maakt op vee van boeren, brengt dat ze soms met mensen in conflict.

Status

• IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd).
• CITES Appendix: II.
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar die niet met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is gereguleerd toegestaan.
  • Ondersoorten voor oostelijk Amerika en Midden-Amerika (P.c.coryi  en P.c.gougar ) Appendix I.
    Dit betekent dat het om een diersoort gaat die met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is niet toegestaan (slechts in zeer uitzonderlijke gevallen).
• Geschat aantal: Onbekend.

Bedreiging

• Grootste doodsoorzaak is het verkeer.
• De grootste bedreiging voor de zuidelijke poema’s is de jacht en dan met name de jacht met honden.
• Verder heeft de poema een grote trofeewaarde als een van de twee grote katten van Amerika.
• Verlies van leefgebied en isolatie van kleine populaties.
• Bejaging ter bescherming van vee en het feit dat er regelmatig mensen worden aangevallen.
• Houden als huisdier.

De huidige bescherming bestaat bijna volledig uit het behouden van hun habitat. Doordat wetgeving over het houden van roofdieren in Amerika ontbreekt of onduidelijk is, is het mogelijk poema’s als huisdier te houden.

Ondersoorten

Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: mannetje 105-195 cm, vrouwtje 96-151 cm.
• Staartlengte: mannetje 66-78 cm, vrouwtje 53-91 cm.
• Gewicht: vrouwtje 36-60 kg, mannetje 67-103 kg (er is een bekend van 125 kg).
• Levensverwachting: in het wild 18-20 jaar, in gevangenschap iets langer tot ca. 23,5 jaar.

Wil je een spreekbeurt over de poema houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
5-4-2024