Wetenschappelijke naam

Leptailurus serval  (tot april 2017 Caracal serval ).

Uiterlijk

De serval is een middelgrote katachtige.

• Vachtkleur:
  • Licht geel.
  • Zandkleurig.
  • Geelbruin.
  • Grijsachtig (servaline in West-Afrika).
  • Oker.
  • Zwart (melanistisch, voornamelijk in bergachtige streken zoals het hoogland van Kenia en Ethiopië).
  • De onderzijde van het lichaam is vuilwit van kleur.
• Vachtpatroon:
  • Ronde vlekken die hier en daar in gebobbelde strepen overgaan.
  • Pantervormige rozetten in het klein (slechts eenmaal waargenomen).
  • Gespikkeld (servaline in West-Afrika).
• Lichaam:
  • Zeer lange poten (relatief de langste poten van alle katachtigen in verhouding tot het lichaam).
  • Kort staartje dat afwisselend zwart en geelbruin geringd is.
  • Lange nek.
• Kop:
  • Grote, afgeronde oren (in vergelijking met het gezicht, opvallend groot).
  • Achterzijde van de oren is zwart met een duidelijke witte vlek in het midden.
  • Korte snuit.

Verspreiding en leefgebied

De serval komt alleen voor in Afrika:

• Hier leeft deze kat vooral in de gebieden ten zuiden van de Sahara, West-Afrika en sporadisch in Noordwest-Afrika.
• De serval leeft voornamelijk in savannes en open graslanden maar ook in open bossen, in bergheidegebieden en in rietvelden rond moerassen maar voornamelijk in gebieden met hoger gras

Hoogte:

• Maximaal 3.800 m.

Territorium

• Tussen de 10 en 15 km² en wordt verdedigd tegen soortgenoten.
• Het territorium is  Een Serval verplaatst zich ongeveer tussen de 4 en 7 km in 24 uur.
• Het omliggende gebied wordt echter gedeeld met andere servals.

Gedrag

De serval leeft solitair maar paren en groepen komen ook voor.  Bij ontmoetingen tussen de dieren onderling knikken ze met hun kop op en neer. Vaak maken de dieren zich hierbij zeer groot door op de tenen te gaan staan, met gekromde rug. Bij agressie maakt de serval grommende en blaffende geluiden waarbij met de klauwen wordt uitgehaald. In ieder geval is de serval vrij vocaal: ze blazen, spinnen en sissen. Hier kun je enkele geluiden horen.

@ Marlies & Wil Vermeesch-Holtmann

Voortplanting

Een krolse servalpoes slaakt luide kreten, wrijft met haar flanken en spuit urine.

• Draagtijd: 67-77 dagen.
• Geboorteplaats: schuilplaats tussen het lange gras, in dicht struikgewas of in een holte tussen rotsen. Moeder versleept haar jongen regelmatig naar nieuwe schuilplaatsen.
• Aantal jongen: 1-4 kittens.
• Vlees eten: rond 4-5 weken.
• Gespeend: ca. 6 maanden.
• Onafhankelijk: 1 jaar. Mannelijke jongen worden dan verjaagd, vrouwelijke jongen worden door de moeder langer in haar territorium getolereerd.
• Geslachtsrijp: 2 jaar.

Jacht

Wijze van jagen:

• Hoewel servals leven en jagen op de grond, zijn het goede klimmers en vissers. Met hun uitstekende gehoor, horen zij muizen tussen het hoge gras of onder de grond en weten hen zo te vinden. Ondergrondse prooi wordt uitgegraven of uit hun hol getrokken met de lange voorpoten.
• Het dagritme wordt aangepast aan de prooi. Zijn vooral dagactieve muizen algemeen, dan jaagt de serval overdag anders in de nacht.
• Is er eenmaal een prooi gevonden, dan wordt dit met een snelle sprong besprongen maar de serval kan ook snelle sprints maken.
• Met de lange poten kan deze kat goed over het gras heen kijken en kunnen er vogels met een sprong uit de lucht worden gegrepen.
• De gevangen prooi wordt kaalgeplukt.
• Delen van grotere prooidieren worden ondergronds opgeslagen.

Dieet

• Nestelende en slapende vogels.
• Parelhoenders.
• Vissen.
• Kikkers.
• Reptielen.
• Zoetwaterkrabben.
• Muizen (belangrijkste prooi).
• Ratten.
• Hazen.
• Kleine antilopen.
• Ook pluimvee wordt gegeten. Hierdoor maakt de serval zich niet populair bij boeren.

Status

• IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd).
• CITES Appendix: II.
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar die niet met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is gereguleerd toegestaan.
• Geschat aantal: Onbekend.

@ByTazi RT Photography

Bedreiging

• Afname van de moerasgebieden.
• Servals kwamen ooit door praktisch heel Afrika voor maar zijn zeldzaam geworden ten noorden van de Sahara. De serval leeft hier (voor zover bekend) alleen nog voor in Marokko, wellicht in Algerije en is recent opnieuw geïntroduceerd in Tunesië. In deze regio leven naar schatting minder dan 250 servals en dit gebied is ook nog eens ernstig versnipperd en geïsoleerd.

Ondersoorten

Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: 67-100 cm, vrouwtjes zijn iets kleiner.
• Staartlengte: 24-35 cm.
• Hoogte: 54-62 cm.
• Gewicht: 10-18 kg (mannetje) en 6-13 kg (vrouwtje).
• Levensverwachting: 13-20 jaar in gevangenschap, in het wild valt dit lager uit.

Wil je een spreekbeurt over de Serval houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
2024