Wetenschappelijke naam

Lynx pardinus.

Uiterlijk

De Spaanse lynx is ongeveer tweemaal zo groot als een forse huiskat.

• Vachtkleur:
  • Allerlei bruine tinten.
• Vachtpatroon:
  • Varieert van scherp afgetekende dichte, ronde en langwerpige vlekken tot vage wolkachtige open vlekken.
  • De voorkant van de borst is lichter tot wit van kleur, net als de onderkant van de kin, keel en buik.
• Kop:
  • Fijner van bouw dan bij andere lynxsoorten.
  • Grote oren met zwarte pluimen.
  • Achterkant van de oren zijn donker tot zwart met een witte vlek.
  • De ogen hebben zwarte oogleden en zijn wit omrand met spleetvormige pupillen.
  • Volwassen lynxen hebben grote ronde bakkebaarden vanaf de oorbasis tot onderaan de kaak. De bakkebaarden hebben de vachtkeur en lopen naar buiten toe zwart uit. Onder de kaak eindigen ze in twee witte sikken.
  • Het neusleertje is vleeskleurig en zwart en de snorharen zijn wit.
• Staart:
  • Kort.
  • Zwarte punt.
• Poten:
  • De achterpoten zijn iets langer dan de voorpoten.

Verspreiding en leefgebied

Gebied & omgeving:

• De Spaanse lynx komt voor in het zuidwesten van Spanje (ten westen van de Pyreneën) in verschillende van elkaar gescheiden populaties, wat het voortbestaan van deze lynx kwetsbaar maakt.
• Kleinere populaties in Oost-Montes de Toledo, West-Sistema Central en enkele gebieden in het midden en in het westelijke deel van Sierra Morena.
• Het leefgebied bestaat voornamelijk uit droge, met struiken begroeide gebieden.
• In Coto Doñana het oostelijke Sierra Morena  (het belangrijkste bolwerk voor deze lynx).
• Er zijn sinds 2017 enkele nieuwe populaties in Badajoz, Toledo en Ciudad Real. Zelfs in Portualg is er nu een kleine populatie in de Valle del Guidiana. Dit dankzij een goed fokprogramma.

Hoogte:

• Tussen 400-1.300 m.

Territorium

Volwassen lynxen verdedigen een territorium van 3-4 km² tegen lynxen van het andere geslacht. Bij veel konijnen zijn territoria kleiner.

Gedrag

Deze lynx leeft alleen en zal andere lynxen uit het leefgebied verjagen. Alleen tijdens de paring en als er jongen zijn, bemoeien zij zich met elkaar. Lynxen zijn spinnende katten en deze lynx houdt zich meer dan 90% van de dag rustig en verschuilt zich in dikke heidebosjes. In het leefgebied van de Spaanse lynx zijn vossen, genetkatten en andere rovers een zeldzaamheid want die worden gezien als voedselconcurent en worden verjaagd of gedood.

Voortplanting

De meeste nestplaatsen zijn gevonden aan de voet van oude kurkeiken. De eerste 20 dagen blijven de kittens in het hol en het vrouwtje verplaatst hen wel 3 tot 4 keer in deze periode. Nadat de jongen hun moeter verlaten breekt de meest kwetsbare periode voor hen aan.

• Paarseizoen:  januari-juli met een piek in de eerste twee maanden.
• Geboorte:mMeeste jongen in maart-april.
• Draagtijd: 60-70 dagen.
• Aantal jongen: gemiddeld 3 kittens.
• Overlevingskans: slechts 1 of 2 jongen overleven de eerste 10 maanden. Maar liefst 50% van alle kittens redt het niet.
• Zelfstandig: na ca. 1-1,5 jaar verlaten de jongen hun moeder. Ze gaan op zoek naar een eigen territorium dat meestal ca. 10-20 km van hun ‘ouderlijk huis’ af ligt.

Jacht

Een aantal katachtigen heeft een gespecialiseerde leefwijze, zo ook de Spaanse lynx. Op de grond levend, jaagt deze lynx bijna uitsluitend op het Europese konijn (ruim 80% van alle prooien). Hierdoor is deze lynx wel kwetsbaar. De enorme daling van het aantal konijnen sinds de jaren ’50 heeft daardoor een grote impact gehad op de overlevingskansen van deze lynx (ook nu nog). Al worden ook vossen en verwilderde huiskatten gegrepen (door de mens gezien als een plaag), deze worden zelden gegeten. De Spaanse lynx kan een prooi al op een afstand van 300 m ruiken.

Wijze van jagen:

• De lynx besluipt en bespringt de prooi.

Dieet

• Europese konijn.
• Kleine knaagdieren.
• Hazen.
• Patrijzen.
• Eenden.
• Ganzen.
• Jonge (dam)herten.

Fokprogramma

Het herstel en terugkeer van deze lynx is met name te danken aan de goede fokprogramma’s waarbij de dieren gekozen worden met de beste genetische diversiteit. Ook het min of meer afdwingen van leefgebied heeft aan de welliswaar moeizame weg naar herstel bijgedragen.  In 2010 is door studies heel zorgvuldig vastgesteld waar ‘nieuwe’ lynxen uitgezet kunnen worden. Veehouders worden in de arm genomen om hun land in een bepaalde status te onderhouden. De lynx vormt geen bedreiging voor groot vee. De volgende stap in het gehele programma is het realiseren van corridors tussen de verschillende gebieden, zodat er tussen de populaties onderling een goede uitwisseling kan plaatsvinden.

Status

• IUCN Rode Lijst: Endangered (bedreigd), toenemend.
• CITES Appendix: I.
  Dit betekent dat het om een diersoort gaat die met uitsterven wordt bedreigd. Handel in deze diersoort is niet toegestaan (slechts in zeer uitzonderlijke gevallen).
• Geschat aantal: Ongeveer 540.

Bedreiging

Sinds eind jaren ’80 van de vorige eeuw is hun aantal met 80% afgenomen waarbij meer dan 40 populaties geheel zijn ingestort.

• Eén van de belangrijkste oorzaken is afname van hun natuurlijke prooi; het Europese konijn. Niet alleen door overbejaging maar vooral door het veranderen en verdwijnen van geschikte leefomgevingen en door de konijnenziekte myxomatose.
• Versnippering en verwoesting van leefgebied door aanplant van eucalyptus en den en het verdwijnen van kurkeiken.
• Autowegen die hun leefgebieden doorkruisen (aanrijdingen)
• Strikken voor de vossenjacht.
• Bebouwing in hun leefgebied verstoort hun rust.
• Onafgeschermde waterputten vormen een direct verdrinkingsgevaar.

Ondersoorten

Geen.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: 74-82 cm (vrouwtjes zijn kleiner).
• Staartlengte: ca. 5-19 cm.
• Gewicht: 8,7-15,9 kg.
• Levensverwachting: in het wild ca. 14 jaar.

Wil je een spreekbeurt over de Spaanse of Iberische lynx houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
29-5-2023