Wetenschappelijke naam

Felis margarita.
De toevoeging “margarita”, komt van de onderzoeker/generaal Margueritte. Deze nam in 1855 deel aan een expeditie in de Sahara en was de eerste Europeaan die een exemplaar van de zandkat ving.

Begin oktober 2017 is er voor het eerst een zandkattenfamilie met 3 kittens gefilmd en gefotografeerd.

Uiterlijk

• Vacht:
  • Zandkleurige tot okergeel van kleur.
  • Flanken, schouders en voorhoofd zijn grijzig gekleurd.
  • De poten hebben dwarsstrepen die het best te zien zijn bij de zandkatten die in de Sahara leven.
  • Jonge zandkatten worden geboren met een duidelijk bruingestreepte vacht die na verloop van tijd vervaagt.
• Kop:
  • Opvallend breed met grote, naar voren gerichte ogen.
  • Grote spitse oren, die ver uit elkaar staan.
  • De oren kunnen neerwaarts naar de grond gericht worden om ondergrondse geluiden van prooidieren op te pikken want de zandkat heeft een uitzonderlijk goed gehoor.
• Poten:
  • Kort.
  • Voorzien van harige voetzolen die de poten beschermen tegen de hitte van het woestijnbodem. Daarnaast zorgen ze voor grip in de zanderige leefomgeving.
• Staart:
  • Geringd.

Verspreiding en leefgebied

Gebied & omgeving:

• Droge zand- en steenwoestijnen van het westelijke gedeelte van de Sahara (Marokko en Algerije tot Noordwest-Tsjaad en Noord-Niger).
• Het Arabische Schiereiland en het oosten van Egypte, Turkmenistan, Oezbekistan en aangrenzende gebieden ten oosten van de Kaspische Zee en Iran en Pakistan.
• Het leefgebied lijkt te ontbreken in het oostelijke gedeelte van de Sahara.
• De zandkat is de enige katachtige die alleen in woestijngebieden leeft.

Hoogte:

• Onbekend.

Territorium

Gezien de omgeving waarin de zandkat leeft, is de verwachting dat de territoria groot zijn. Hoe en of verschillende territoria van mannetjes en vrouwtjes elkaar overlappen, is nog niet bekend.

Gedrag

Zoals de meeste katachtigen leeft de zandkat solitair en is vooral in de nacht actief en leeft overdag veelal ondergronds. Vaak is dit in zelfgemaakte holen. Overigens ligt deze kat wel regelmatig te zonnen op de rotsen.

Voortplanting

Als het vrouwtje krols is, heeft ze een opvallend luide paringskreet. Men denkt dat dit komt doordat een mogelijke partner niet dicht in de buurt is en het anders niet zou horen. Het vrouwtje brengt haar jongen meestal zelf groot. Soms komt het voor dat de vader zich met de opvoeding bemoeit.

• Draagtijd: 50-63 dagen.
• Aantal jongen: 1-4 kittens.
• Zelfstandig: ca. 3-4 maanden.

Saharazandkat – 3 kittens voor het eerst in wild op beeld vastgelegd – Copyright Gregory Breton & Panthera

Jacht

Wijze van jagen:

• Op de grond en voornamelijk ’s nachts.
• De zandkat is uitstekend aangepast aan de droge leefomgeving en heeft weinig tot geen water nodig. Het meeste vocht haalt deze kat uit de prooidieren.

Dieet

• Kleine knaagdieren.
• Hagedissen.
• Slangen.
• Insecten.
• Vogels.

Saharazandkat – kitten voor het eerst in wild op beeld vastgelegd – Copyright Gregory Breton & Panthera

Status

IUCN Rode Lijst: Least concern (niet bedreigd).
Dit betekent dat het niet om een met uitsterven bedreigde diersoort zou gaan.

CITES Appendix: II.

Geschat aantal: 27.000.

Bedreiging

• Afbraak van woestijngebied.
• De zandkat is een gemakkelijke prooi om te bejagen omdat hij overdag vaak en graag ligt te “zonnen” op de rotsen.
• In de vorige eeuw zijn vele zandkatten uit de natuur gehaald omdat mensen hen als huisdier wilden houden. Het is nagenoeg onmogelijk katten van het geslacht Felis tam te maken. Uitzondering is de huiskat.

Ondersoorten

Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: ca. 40-57 cm, vrouwtjes zijn iets kleiner.
• Staartlengte: ca.23-38 cm.
• Hoogte: ca. 25-30 cm.
• Gewicht: ca. 2-3 kg (mannetje) en 1,5-3 kg (vrouwtje).
• Levensverwachting: ca. 10 jaar.

Wil je een spreekbeurt over de zandkat houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Laatst bijgewerkt:
2022