Wetenschappelijke naam

Leopardus guigna

Uiterlijk

© M. Tammone

De nachtkat is kleiner dan een gemiddelde huiskat; het dier weegt gemiddeld 1,5 – 2,5 kilo. Zijn kop is, in verhouding tot het lichaam, klein en het dier heeft een dikke vacht.

• Vachtkleur:
  • Van grijsbruin tot roodbruin;
  • De buik is lichter van kleur;
  • Zwart (melanistisch), in sommige delen van Chili (vooral in regenwoud) is dit ruim 1/3 van de populatie. Zie foto hieronder.

© Jim Sanderson

• Vachtpatroon:
  • Donkere, dichte vlekken;
  • Staart en rug hebben strepen.
• Kop:
  • In verhouding met het lichaam is de kop klein;
  • De oren zijn klein en rond en de meeste nachtkatten hebben een lichte vlek op de achterkant van het oor;
  • Zoals de meeste Leopardus-katten heeft de nachtkat traanstrepen die afhankelijk van de vachtkleur beter of minder goed zichtbaar zijn.
• Staart:
  • is kort, slechts ongeveer de helft van de kop-romplengte, en is gemarkeerd met 10 tot 12 opvallende zwarte ringen en een zwarte punt. De staart van de nachtkat is borstelig en wordt breder naar de punt toe.

Verspreiding en leefgebied

© IUCN

De nachtkat heeft met zijn 160.000 km² het kleinste verspreidingsgebied van alle katachtigen in het Amerikaanse continent. Hij komt alleen voor in centraal en zuidelijk Chili en in een smalle strook in zuidwestelijk Argentinië , inclusief enkele eilanden voor de kust, zoals Isla Grande de Chiloé.

Gebied & omgeving:

• Vooral de vochtige bossen met een gematigde temperatuur zijn in trek zoals de kustgebieden van de Chileense eilanden;
• Op het vaste land zijn ze te vinden in de altijd groene regenwouden, droge bossen en naaldbossen;
• Ook gebieden met struikgewassen met harde bladeren maken deel uit van het leefgebied;
• Tolereert enige menselijke activiteit en is hierdoor te vinden in zowel oude bossen als nieuw geplante bossen (incl. Eucalyptusplantages);
• Op deze hoger gelegen plaatsen vormen bergwouden met bamboe en slingerplanten het leefgebied.

Hoogte:

• Maximaal 2.500 m.

Territorium

Er moet nog veel onderzocht worden en veel is dus nog niet bekend over de nachtkat. De dagelijkse afstanden die door nachtkatten werden afgelegd die van radiocollar waren voorzien, liepen op tot 1,8 km in de nationale parken Torres del Paine en Queulat, en maximaal 13,9 km in een gefragmenteerd landschap aan de noordoostkust van het eiland Chiloé.

Het territorium van mannetjes is groter dan dat van vrouwtjes en het wordt aangenomen dat die van een mannetje dat van meerdere vrouwtjes overlapt.

Gedrag

De activiteiten van de nachtkat en dus het gedrag, variëren per regio. De dieren kunnen dag en nacht actief zijn. Het zijn goede klimmers die bij gevaar naar bomen vluchten of tijdens rustperiodes naar een schuilplaats zoeken. Nachtkatten rusten ook in dichte begroeiing bij waterwegen en in dikke hopen grondvegetatie.

In gebieden waar meer mensen zijn, zijn nachtkatten meer ’s nachts actief terwijl in echt afgelegen gebieden er meer activiteit overdag is. Onderzoek dat is uitgevoerd laat zien dat melanistische nachtkatten (zwart) meer actief waren in de nacht dan de gevlekte nachtkatten. Ook zijn er nachtkatten vastgelegd die zwommen. De dieren zijn dus ook niet bang voor water.

Nachtkatten communiceren, zoals andere dieren, met elkaar. Een opname daarvan is hier te beluisteren.

© Eduardo Silva Rodriguez

Voortplanting

Hierover is niet veel bekend. Door cameravallen weten we dat nachtkatten met regelmaat holle bomen gebruiken om hun kittens te verbergen.

• Paarseizoen: onbekend;
• Draagtijd: 72-78 dagen;
• Aantal jongen: 1-4 kittens. Recente opnames genomen met cameravallen laten zien dat er meestal maar 1 kitten geboren wordt. Dat is erg laag voor een al kleine populatie dieren;
• Volwassen: vanaf ongeveer 2 jaar.

Jacht en dieet

Nachtkatten eten vrijwel alles wat ze maar te pakken kunnen krijgen, van buideldieren tot insecten en van kikkers tot vogels. Ze houden vooral van knaagdieren, die overvloedig aanwezig zijn in diepe bodemlaag. De katten zijn wendbare klimmers en klimmen gemakkelijk op boomstammen om spechten en eekhoorns uit hun holen te plukken. Ook reptielen en (grote) insecten staan op zijn menu. Een filmpje van een nachtkat op zoek naar motten zie je hier. Een nachtkat besluipt zijn prooi veelal en overvalt hem vervolgens vanuit een hinderlaag. Dit kan het dier prima omdat hij zo goed gecamoufleerd is.

Soms vergrijpt de nachtkat zich aan pluimvee waar de lokale bevolking niet blij mee is. De nachtkat wordt om deze reden soms door mensen gedood. En dat is jammer want een nachtkat kan wellicht duizenden knaagdieren per jaar doden. En zo dus juist een vriend van de boeren zijn.

Status

• De nachtkat is, samen met de Andes kat (bergkat), een van de meest bedreigde katten van het Amerikaanse continent;
• IUCN Rode Lijst: Vulnerable (kwetsbaar);
• CITES Appendix: II;
  Dit betekent dat het om een bedreigde diersoort gaat maar waarin nog wel (gereguleerd) gehandeld mag worden. De vacht is bijvoorbeeld geliefd om te verhandelen;
• De populatie werd in 2015 geschat op minder dan 10.000 volwassen individuen en vertoonde een dalende trend.

Bedreiging

• Afname van leefgebied waardoor deze kleiner en ook versnipperd raakt. Dit is gevaarlijk om gezonde populaties te kunnen behouden;
• Er zijn relatief veel wegincidenten waarbij nachtkatten worden overreden. Waarschijnlijk is dat zo omdat het leefgebied versnipperd is en de dieren autowegen moeten oversteken om elkaar te bereiken;
• Geplaatste strikken, veelal geplaatst voor andere dieren zoals hazen, kosten ook veel nachtkatten het leven;
• Nachtkatten worden ook gedood als represaille voor het roven van pluimvee;
• Voor loslopende huishonden is deze kleine kat een vrij gemakkelijke prooi;
• Het lijkt erop dat er relatief weinig kittens geboren worden. Ook dat is een gevaar voor een al kleine groep dieren.

Ondersoorten

Op dit moment worden er twee ondersoorten erkend. Klik hier voor een overzicht.

Fysieke kenmerken

• Lichaamslengte: gemiddeld 37-56 centimeter;
• Staartlengte: gemiddeld 20-25 centimeter;
• Gewicht: gemiddeld 1,5 – 2,5 kilo.

De mannetjes zijn over het algemeen iets groter en zwaarder dan de vrouwtjes.

• Levensverwachting: in het wild onbekend. De langstlevende nachtkat in gevangenschap werd ruim 14 jaar oud.

© Eduardo Silva Rodriguez

Wil je een spreekbeurt over de nachtkat of kodkod houden?
Klik hier voor ons spreekbeurtmateriaal dat je direct kunt downloaden.

Op YouTube zijn filmpjes te vinden over de nachtkat, waaronder deze.

Laatst bijgewerkt:
juli 2025